دستگاه ماينر

نيروگاه برق‌آبي «براتسك» در سيبري شرقي كه طي جنگ جهاني دوم، برق مورد نياز صنايع مختلف شوروي را تامين مي‌كرد، حالا در خدمت صنعت پر مصرف ديگري قرار گرفته است: استخراج بيت كوين. آنا بايداكووا، نويسنده كوين دسك در گزارشي جذاب به وضعيت ماينينگ در اين منطقه پرداخته است كه در ادامه آن را مي‌خوانيم. با ما همراه باشيد.

تا به اينجا چندين فارم استخراج در براتسك مستقر شده‌اند. براتسك كه در حاشيه رودخانه «آنگارا» واقع شده با توجه به دماي پايين به منظور خنك نگه داشتن دستگاه‌هاي استخراج، نيروگاه‌هاي برق‌آبي متروك و نيروي برق ارزان، محل مناسبي براي برپايي مزارع استخراج است.

براتسك را مي‌توان مثالي از تبديل ويرانه‌هاي امپراطوري شوروي به خاكي حاصل خيز براي برداشت محصولي نوين، دانست. پس از فروپاشي اتحاد جماهير شوروي بخش‌هاي صنعتي بزرگي كه عمدتا در خدمت نيروهاي نظامي بودند، رفته رفته و در بازار نوظهور اقتصادي كاربردهاي خود را از دست دادند و بسياري از اين كارخانه‌ها تعطيل شد.

در سال‌هاي اخير، استخراج كنندگان ارزهاي ديجيتال اقدام به احياي برخي از اين كارخانه‌هاي متروكه ‌كرده‌اند.

«ديميتري اوزرسكي»، مديرعامل فارم استخراج «الكترو فارم» كه توانسته سود خوبي از استخراج در قزاقستان به جيب بزند در اين باره مي‌گويد:

برق مازاد در روسيه با توجه به بسته شدن برخي از نيروگاه‌هاي برق شوروي و با توجه به مصرف انرژي، بسيار زياد است و در طول زمان استفاده‌اي براي اين برق مازاد پيدا شده است.

اوزرسكي، از بانكداران و مديران موفق شركت «روسانو»، با تكيه بر اطلاعاتي كه سازندگان ماينرهاي ASIC ارائه كرده‌اند در ادامه مي‌افزايد:

در نتيجه اين برق مازاد، فارم‌هاي استخراج در روسيه روي هم رفته 600 مگاوات مصرف برق دارند؛ به‌عبارت‌ديگر تقريبا 10 درصد از 7 گيگاوات برق مصرفي شبكه بيت كوين در جهان، در روسيه توليد و مصرف مي‌شود.

البته اگر دستگاه‌هاي قديمي‌تر و با راندمان پايين را در نظر بگيريد، مي‌توان گفت كه در حدود 7 درصد از قدرت هش شبكه بيت كوين از روسيه مي‌آيد. در طرف ديگر، «كوين شيرز» (CoinShares) گزارش مي‌كند كه چين، پايتخت استخراج ارزهاي ديجيتال در جهان، چيزي در حدود 60 درصد از قدرت هش شبكه بيت كوين را در اختيار دارد.

سيبري همچنان ظرفيت‌هاي بالايي در توليدات صنعتي نظير چوب و فلزات دارد، اما نيروگاه‌هاي برق اين منطقه به حال خود رها شده‌اند و آماده‌اند تا در حوزه ماينينگ مورد استفاده قرار گيرند. اين مسئله مي‌تواند سيبري را به قطبي جهاني در اين خصوص تبديل كند.

كانتينرهاي چند مليتي

مادامي كه با ماشين حومه براتسك مي‌چرخيديم، نتوانستيم راه ورودي پيدا كنيم. ديوارهاي بتني با دروازه‌هاي فلزي كه هيچ تابلو يا هشداري روي آنها نوشته نشده بود؛ تنها افراد مجاز و مهمان‌هايي كه از پيش ورودشان را اعلام كرده‌اند اجازه ورود داشتند.

تصادفا، راننده من «ايوان كاپ»، مسئول امنيتي يك تاسيسات بزرگ ماينينگ در براتسك بود كه «بيت ريور» نام داشت. اما با مديرعامل يكي از رقباي بيت ريور كه شركتي كوچكتر بود تماس گرفتيم و براي بازديد به آنجا رفتيم. اين شركت با نام«ماينري» (Minery) در قطعه‌اي زمين محصور قرار داشت. در اين محوطه 26 كانتينر فلزي با بي‌شمار فن و خنك‌كننده ديده مي‌شد.

در داخل گروهي از مردان و زنان دور تا دور «ايليا برومن» جمع شده بودند و به دنبال گرفتن تي‌شرت‌هايي بودند تا به‌عنوان سوغاتي با خود ببرند. چندسالي است كه كارآفريناني از چين‌، كره‌ جنوبي‌، ژاپني‌، آمريكا و برزيل براي تجربه يك تور در تاسيسات ماينينگ به براتسك مي‌آيند.

«سام چي»، رئيس Landmark Entertainment Asia، كه از استخراج بيت كوين براي تامين سرمايه پروژه‌هايش استفاده مي‌كند، دو كانتينري كه دستگاه‌هاي ASIC خود را در آنها  قرار داده، به ما نشان داد. وقتي كه از چي پرسيديم كه چرا اينجا را انتخاب كردي (بخشي از دنيا كه بيشتر به تبعيدگاه شبيه است) به ما گفت كه سطح امنيتي‌اي كه شركت ماينري ارائه مي‌كرد، نظرم را جلب كرد.

چي در صحبت‌هايش با «كوين دسك» مي‌گويد:

مي‌خواهم شب‌ها راحت بخوابم.

Pablo Lobo of Sthorm يكي ديگر از شركت‌هايي كه براي تامين هزينه‌هاي تحقيقات خود بيت كوين استخراج مي‌كند، از آب و هواي سيبري به‌عنوان سيستم خنك كننده طبيعي كه در بيشتر اوقات سال در دسترس است ياد مي‌كند. اين شركت معتقد است كه با توجه به اين موضوع، انتخاب سيبري براي فعاليت‌هاي ماينينگ نياز به فكر كردن ندارد. Pablo Lobo of Sthorm در حال حاضر دستگاه‌هاي ASIC ندارد، اما خريد آنها يكي از گزينه‌هاي پيش روي‌شان است.

ميانگين دماي براتسك در زمستان در حدود منفي 17 درجه سانتي‌گراد است. اين رقم در تابستان مي‌تواند تا 25 درجه نيز بالا رود اما معمولا در حدود 15 درجه ثابت است. فصول گرم سال چهار تا پنجاه ماه طول مي‌كشند. ميانگين دماي سالانه براتسك نيز منفي 2 درجه اندازه‌گيري شده است.

برومان در صحبت‌هاي خود مي‌گويد كه مشتري‌هايش از ايالات‌متحده، كره، روسيه، ژاپن، هندوستان و اسپانيا هستند. وي گفت كه دو روز پيش از اين ملاقات، 550 دستگاه ASIC از مشتري‌اش در كره برايش رسيد و تنها در شب اول نصف يك بيت كوين توليد كرد! در حال حاضر قيمت هر بيت كوين بيش از 10 هزار دلار است.

ماينرهاي روسي معمولا از محل‌هايي استفاده مي‌كنند كه پيش‌تر به‌عنوان نيروگاه‌هاي برقي مورد استفاده قرار مي‌گرفتند، چرا كه از قبل زيرساخت‌هاي الكترونيكي در آنها وجود دارد. محلي كه ماينري خريداري كرده قبلا به‌عنوان مكان تعمير قطعات فلزي استفاده مي‌شده.

غرش ماينرها را بشنويد!

كاپ كه خود پيش‌تر به‌عنوان افسر پليس خدمت مي‌كرده در خصوص تمهيدات امنيت كه در بيت ريور اتخاذ مي‌شود، مي‌گويد:

سه نگهبان مسلح به سلاح‌هاي خودكار، يك مسئول پشت دوربين و دو گشت امنيتي در اين تاسيسات كار مي‌كنند.

بيت ريور يك سكوي بزرگ در كارخانه فلزات را اشغال كرده است. فعاليت اين كارخانه طي دهه‌هاي اخير به شدت كاهش يافته و در حال حاضر تنها يكي از كارگاه‌هاي آن فعال است. نكته جالب اينجاست كه بيت ريور دو كارگاه را اجاره كرده.

به‌گفته «ديميتري اوشاكوف» 18,000 دستگاه ASIC در اين تاسيسات وجود دارند. صاحب اين دستگاه‌ها بيشتر روس و آمريكايي هستند.

سهم روس‌ها 9,000 دستگاه و آمريكايي‌ها 4,000 است. ژاپن نيز 3,000 دستگاه در اين كارگاه كار گذاشته. بقيه دستگاه‌ها نيز صاحباني از برزيل، ليتواني، هند، لهستان و چين دارد.

به‌گفته كاپ هر هفته دو مشتري جديد از كشورهاي مختلف به بيت ريور مي‌آيند. اين در حالي است كه تنها نيمي از محلي به طول 64 متر با رَك‌هاي سه طبقه پر شده و همچنان ظرفيت زيادي باقي مانده است. مسئولات بيت ريور اميدوارند تا دو هفته ديگر اين كارگاه پر شود. همچنين تا پايان ماه اكتبر (آبان) يك رك ديگر نيز با همين ابعاد ساخته خواهد شد.

با ساخت رك‌هاي جديد، تعداد دستگاه‌هايي كه در بيت ريور كار مي‌كنند، چهار برابر خواهد شد. اوشاكوف در صحبت‌هايش با كوين دسك گفت:

تا پايان امسال، يك ساختمان ديگر از اين كارخانه نيز به ديتاسنتر ماينينگ تبديل خواهد شد.

ديواره‌هاي محفظه ماينرها مانند موتور هواپيما غرش مي‌كنند و هواي داغ از آنها بيرون مي‌زند. دور تا دور اين فضا را پوشش‌هاي عايق صدا پوشانده‌اند و هر طرف تكنسين‌هايي را مي‌توان ديد كه در حال كار بر روي دستگاه‌ها هستند. يك كابل بزرگ برق نيز بر روي زمين قرار داده شده تا در مواقع ضروري بتوان دستگاه‌هاي جديد به مجموعه اضافه كرد.

پنجره‌هاي بسيار بزرگ ساختمان داراي شكاف‌هايي هستند كه شيشه ندارند. كاپ در توضيح اين مسئله مي‌گويد:

پس از اتمام كار، فن‌ها در داخل اين شكاف‌ها قرار مي‌گيرند. در صورت خرابي دستگاه‌ها، عمليات تعمير در همان محل صورت مي‌گيرد. شركت ما مهندساني در اختيار دارد كه توسط «بيت مين» (يكي از بزرگترين شركت‌هاي توليد دستگاه‌ ماينر در چين) تاييد شده‌اند.

با وجود اينكه بيت ريور يكي از بزرگترين شركت‌هاي فعال در روسيه است اما اين شركت و ماينري تنها نام‌هايي نيستند كه در صنعت ماينينگ روسيه فعاليت دارند. «كريپتوراكتور» (Cryptoreactor) يكي ديگر از اين شركت‌هاست كه ظرفيتي 40 مگاواتي در اختيار دارد.

كريپتوراكتور در يكي از كارخانه‌هاي متروكه براتسك مستقر شده كه در گذشته محصولات زيادي توليد مي‌كرده است. برنامه‌هاي بسياري براي تبديل و احياي اين كارخانه صورت گرفت اما هيچ كدام موفق نبودند و در نهايت به خانه جديدي براي صنعت ماينينگ در آمدند.

«فدور اگوروف»، مديرعامل كريپتوراكتور در مصاحبه‌اي با كوين دسك، ضمن اشاره به پر شدن 15 مگاوات از ظرفيت خود گفت:

پانزده سال است كه توليد در اين كارخانه متوقف شده و هر سال شاهد كاهش ارزشش بوديم. تا اينكه در سال 2017، مالكان آن تصميم گرفتند كه توسعه اين مكان را به شكل ديگري پيش ببرند؛ هتل ماينينگ يكي از اين برنامه‌ها بود.

وي همچنين در ادامه صحبت‌هاي خود افزود:

قصد داريم تا به‌زودي ظرفيت خود را به 63 مگاوات برسانيم.

استقبال از ماينرها

برق در سيبري عمدتا توسط انرژي آبي تامين مي‌شود و از همين رو يكي از ارزان‌ترين‌ها است. هر كيلووات ساعت برق در سيبري در حدود 4 سنت است؛ اين در حالي است كه ميانگين قيمت هر كيلووات ساعت در روسيه 7-8 سنت است.

در روسيه سازوكارهاي قانوني خاصي در حوزه ارزهاي ديجيتال وجود ندارد و مشمول قوانين اوراق‌بهادار و ماليات نيز نمي‌شود. فعاليت به‌عنوان ديتاسنتر بحث ديگري است و يك كسب‌وكار معمول به حساب مي‌آيد و بيت ريور نيز داراي مجوزهاي رسمي براي فعاليت در براتسك است.

در صحبت‌هايي كه در هنگام حضور ما در فارم انجام گرفت، يكي از منشي‌هاي آنجا به كاپ گفت كه هفته آينده ملاقاتي با شهردار براتسك انجام خواهد گرفت. از جزئيات اين ملاقات صحبت نشد اما اين منشي گفت كه ملاقات با شهردار چندان مسئله عجيبي براي مديران بيت ريور نيست.

ماه مي (خرداد)، بيت ريور توافق‌نامه‌اي را با دولت محلي براتسك به امضا رساند كه طي آن 7.5 ميليون دلار در ساخت ديتاسنتر سرمايه‌گذاري كند.  اين شركت همچنين به‌تازگي حمايت مالي از يك كلينيك دامپزشكي را نيز آغاز كرده و كارآموزاني را از دانشگاه ملي براتسك به اين كلينيك مي‌برد.

«سرگي سربرنيكوف»، شهردار براتسك، 19 آگوست (28 مرداد)، پس از بازديد از تاسيسات بيت ريور ضمن اشاره به كمك‌هاي براتسك به بيت ريور گفت:

در هر قدم از توسعه بيت ريور با آن همراه بوديم.

وي در صحبت‌هايش كه در وب‌سايت رسمي شهر براتسك منتشر شد، افزود:

قطعا اين يك بخش جديد در اقتصاد و تجارت براتسك است و پروژه از هر جنبه‌اي داراي اهميت است. پروژه بيت ريور اشتغال آفرين بوده و منابع درآمد مالياتي جديدي را با خود به همراه آورده است.

شركت‌هاي فعال در حوزه تامين انرژي نيز به صعنت ماينينگ علاقه بسياري نشان داده‌اند؛ تا جايي كه مدير «ايركوتسك انرگو»، شركت دولتي برق اين ناحيه، اوايل ماه جاري در نشست بلاك چين و ارزهاي ديجيتال كه در بايكال برگزار شد، حضور پيدا كرد.

«تيموفي بنديوك»، مسئول سياست‌هاي اين شركت گفت كه چيزي در حدود 500 مگاوات انرژي پس از بسته شدن مخازن آب جوش قديمي و ناكارآمد در دسترس قرار گرفته است. وي در ادامه افزود:

يكي از اين سوله‌ها كه در سال 2018 بسته شد در حال حاضر براي اجاره در اختيار شركت‌هاي فعال در حوزه فناوري قرار مي‌گيرد. ماينرهاي هم در بين اين شركت‌هاي ديده مي‌شوند.